Analizując efektywność współczesnych włoskich regionalnych instytucji demokratycznych, nie sposób nie zapytać o przyczyny ich sukcesów lub porażek. Kluczowy dla wyjaśnienia tej zagadki wydaje się okres w historii Włoch, zwany czasem komun miejskich. Przez opis urządzeń prawnych i politycznych autor eksploruje bogaty materiał historyczny, próbując znaleźć odpowiedź na pytanie o genezę obywatelskiej wspólnoty.
When analizing modern Italian democratic institutions one must ask about reasons of successes and failures of such institutions. A key explanatory aspect seems to be hidden in a period in Italian history known as a time of city-communes. Through the description of legal and political aspects of those medieval organizations the author seeks the very begining of modem civic community.