Abstrakt:
Życie katolików grudziądzkich w XVI wieku przeżywało dynamiczne zmiany. Od pokoleń koncentrowało się ono przede wszystkim w świątyni parafialnej, czyli w kościele św. Mikołaja. Geneza parafii sięga średniowiecza, być może nawet czasów biskupa Chrystiana, a więc początków XIII wieku . Niestety nie znamy wielu źródeł, które mogą nam pomóc w odtworzeniu jej najstarszych dziejów. To dopiero okres nowożytny przynosi nam nowe i ważne informacje o parafii.
W XVI wieku spotykamy nową jakość wyznaniową w Grudziądzu. Od lat dwudziestych tegoż wieku dynamicznie rosła liczba wyznawców teologii Marcina Lutra. Pojawienie się nowego wyznania chrześcijańskiego w mieście, w ciągu kilkudziesięciu lat, zmieniło diametralnie panoramę religijną Grudziądza.