Abstrakt:
Ogłoszenie unii Kościoła Wschodniego z Kościołem Katolickim w Rzeczypospolitej pogrążyło diecezję przemyską w konflikcie wyznaniowym na niemal całe XVII stulecie. Jego częścią stały się zabiegi o posiadanie świątyń i materialne zabezpieczenie Cerkwi. W wyniku działalności fundacyjnej szlachty przemyskiej powstały trzy monastery: w Topolnicy (1616), ufundowany przez Turzańskich; monaster hruszowski (1621) założony przez ród Lityńskich oraz monaster w Bilinie Wielkiej (1669). Fundatorzy należeli do najaktywniejszych przeciwników wprwadzenia unii w diecezji. Monastery wspomagali także członkowie innych ortodoksyjnych rodzin. Na mecenat szlachecki złożyła się także dbałość o położone w rodzimych dobrach cerkwie, które należało odbudowywać po zniszczeniach najazdów tatarskich w XVII w.