Praca socjalna w Szkocji wobec zagrożeń dzieci w środowisku lokalnym (Na przykładzie instytucji wskazanej osoby – named person)

Abstract

The inspiration for the publication was a document issued by the Scottish Government regarding cooperation of social assistance and health care for the sake of children and youth in the local environment. It was the fruit of the activities of experts in social economy, social work and education, and the effect of their work was described as the program’s announcement (www.scottishfamilies.gov.uk). The analysis will allow education theoreticians, researchers and practitioners to understand how important it is to ensure both the safety of children and young people, as well as the proper participation of all persons and institutions involved in the process. The text will start with the genesis of “The Getting it Right for Every Child project” (GIRFEC), through the pilot phase of the named person institution in Scotland, to the current responses to the named person’s threat to families, educational and support institutions and society as a whole. The debate on this social support mechanism in Scotland continues and will demand another publication for Polish researchers and practitioners of social work in the future.

Dobre praktyki krajów europejskich w zakresie szeroko pojętej pracy socjalnej stanowić mogą źródło inspiracji do zmian w naszym rodzimym systemie wsparcia społecznego, jak również wskazać wielość perspektyw i spojrzeń społecznych na proponowane rozwiązania systemowe. Jednym z obszarów działania pracowników socjalnych jest troska o dzieci i młodzież w przypadku zagrożenia kryzysami. Przykładem podjętej w tym aspekcie współpracy pomocy społecznej i ochrony zdrowia w środowisku lokalnym może być szkocki program z 2012 roku – Getting it right for children & families, uznający potrzebę współpracy wszystkich podmiotów działających w interesie ochrony dzieci przed nadużyciami. Jego dopełnieniem od 2014 roku stał się projekt Named Person (wskazana osoba), będący próbą poprawy wyników w zakresie wsparcia dzieci zagrożonych nadużyciami. Program ten powoływał instytucję wskazanej osoby, która w założeniu stać się miała rzecznikiem dziecka, stojącym na straży jego dobrostanu. Zaproponowana w artykule metaanaliza programu Named Person stanowi punkt wyjścia do refleksji na temat zakresu ingerencji instytucji w życie rodziny, będącej naturalnym obszarem troski i wychowania dziecka. Wnioski ze społecznej debaty w Szkocji mogą nas nauczyć, jakie konsekwencje nieść może brak wsparcia rodziny dla zwiększenia jej skuteczności wychowawczo-opiekuńczej na rzecz instytucjonalnego nadzoru lub zbyt dużej władzy danej opiekunom zewnętrznym. Instytucje edukacyjne i pomocowe w środowisku lokalnym powinny współpracować z rodzinami, realizując pracę socjalną w środowisku zamieszkania i w szkole.