Złoczewskie klasztory

Abstract

Klasztory w Złoczewie

Bernardyni

Początki franciszkanów obserwantów w granicach Królestwa Polskiego sięgają 1453 roku. Tego roku w Krakowie dokonano fundacji pierwszego klasztoru reformy obserwanckiej, którego świątynia jako patrona otrzymała jednego z twórców reformy franciszkanów w XV wieku św. Bernardyna ze Sieny. To właśnie od jego imienia utworzono w Polsce oraz na Litwie potoczną nazwę franciszkańskiego ruchu obserwnackiego, tzw. bernardyni. Dodajmy jeszcze, że w 1517 roku franciszkanie obserwanci zostali przekształceni w samodzielny zakon. Dynamiczny rozwój bernardynów w Polsce przypada na czasy nowożytne . Jedną z tych nowożytnych fundacji była fundacja klasztoru w Złoczewie . Geneza obecności zakonu bernardynów w Złoczewie związana jest z osobą fundatora i założyciela miasta Andrzeja Ruszkowskiego (1563-1619) . Dodajmy, że po swojej śmierci został on pochowany w podziemiach ufundowanej świątyni zakonnej. Odnosząc się do pojawienia się w Złoczewie bernardynów trzeba przede wszystkim zauważyć, że mamy tu do czynienia z interesującą genezą fundacji. Dzięki zabiegom właściciela miejscowości została w 1601 roku w Złoczewie erygowana parafia. Już od 1600 roku zaczęto wznosić w miejscowości najstarszą świątynię, która w planach miała być świątynią parafialną. Jej budowę ukończono zasadniczo w 1603 roku, choć prace wykończeniowe oraz wstępne wyposażenie świątyni trwało do 1606 roku. Kościół został konsekrowany 18 marca 1607 roku przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bernarda Maciejowskiego (1548-1608). Świątynia otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. W okresie późniejszym, być może po pożarze kościoła i klasztoru w 1719 roku, wezwanie zostało zmienione na Krzyża Świętego . Tymczasem, już w trakcie budowy kościoła parafialnego, A. Ruszkowski zmienił plany. Postanowił przy wznoszonej świątyni osadzić zakonników, a dla parafii zbudować nową świątynię. W związku z tym, sprowadził do Zło¬czewa budowniczego Jerzego Hoffmana zlecając mu wznie¬sienie obok kościoła budynku, który miał pełnić funkcje klasztorne oraz budowę muru wokół przykościelnego cmentarza . Wybudowano wówczas wolnostojący, piętrowy budynek, częściowo podpiwniczony, w którym przewidziano cele dla przyszłych za¬konników oraz pomieszczenia na refektarz i spiżarnie. Zakończenie budowy budynku nastąpiło w 1606 roku. W tym roku fundator zadecydował o sprowadzeniu do Złoczewa zakonu bernardynów .

Mniszki kamedułki

Historia rodziny kamedulskiej w Polsce sięga przeszło tysiąca lat, a pierwsi kameduli doczekali się chwały ołtarza . W dzieje te wpisały się także mniszki kamedułki w Złoczewie . Genezy fundacji złoczewskiej należy poszukiwać w latach trzydziestych XX wieku, kiedy to kilka Polek wstąpiło do klasztoru mniszek kamedułek w La Seyne-sur-Mer we Francji. Była to młoda, prężnie rozwijająca się fundacja istniejąca od 1925 roku. Kandydatki przeszły kolejne etapy życia zakonnego i myślały o powrocie do ojczyzny. Z myślą taką nosiła się szczególnie Jadwiga Szukiełojć, która dnia 28 IX 1935 roku rozpoczęła we wspólnocie kamedułek postulat. Habit przywdziała dnia 23 V 1936 roku, otrzymując imię s. Gemma od Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny . Geneza jej pobytu we wspólnocie kamedułek związana była prawdopodobnie z osobą ks. kanonika Stanisława Miłkowskiego z Wilna, który nosił się z zamiarem sprowadzenia mniszek kamedułek na Wileńszczyznę . Dodajmy, że Jadwiga Szukiełojć pochodziła właśnie z tego obszaru, dokładnie urodziła się w Żupranach, powiat Oszmiana. Z Wilna przybyła do Francji także Stefania Miładowska, która postulat u kamedułek rozpoczęła dnia 23 IV 1938 roku, a habit przyjęła dnia 30 października tegoż roku, otrzymując imię s. Teresa od Chrystusa Króla . Realne i szybkie plany utworzenia fundacji kamedułek w Polsce pokrzyżowała jednak II wojna światowa. Do myśli o założeniu nowej fundacji powrócono po jej zakończeniu.