Abstrakt:
Władysław Kołaciński "Żbik" był dowódcą oddziału Narodowych Sił Zbrojnych, potem oddziału Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Jego dowodzenie uważano za kontrowersyjne w kwestiach relacji z Niemcami oraz stosunku do Żydów i komunistów. Zgodnie z przysięgą i rozkazami dowództwa NSZ, uważał swoje postępowanie (w tym wydawanie wyroków śmierci) za słuszne i zgodne z prawem polskim. Jednak NSZ nie uznawały polskich władz na uchodźstwie, tym samym nie miały legitymacji na działalność w imieniu państwa polskiego i z tego punktu widzenia, działania Kołacińskiego były bezprawne.