Myśl pedagogiczna w badaniach naukowych toruńskich historyków wychowania

Abstract

This article aims to present the scientific researches undertaken by Toruń’s historians of education from the moment of creation of the Pedagogy Chair in the scope of the Faculty of Humanities of the Nicolaus Copernicus University in Toruń until current research conducted by the staff of the cal Thought History Chair at the Faculty of Pedagogy. The directions of the research depended on the education and scientific interests of the researchers. It should be emphasized that the scope included times from the Komisja Edukacji Narodowej (Commission of National Education) until the 20th century, with special attention paid to the 19th century and the first half of the 20th century. The initial publications of the authors in the scope of history of education and pedagogical thought concerned education institutions within Polish territories as well as persons involved in their development. Later the scope of research was expanded. Focus was put on the analysis of output of the creators of pedagogical thought history of the 19th and early 20th centuries. Research was also undertaken on the educational concepts created during the period of 2nd Polish Republic, during World War 2 and after it, considering the relations between education and politics and social educational thought. Moreover the Toruń education historians conduct biographical research and analyse Polish pedeutological thought commemorating teachers merited for the educational theory and practice.

Celem artykułu jest ukazanie badań naukowych podejmowanych przez toruńskich historyków wychowania – od momentu utworzenia Katedry Pedagogiki w ramach Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, aż po współczesne badania prowadzone przez pracowników Katedry Historii Myśli Pedagogicznej na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK. Kierunki prowadzonych badań zależne były od wykształcenia i zainteresowań badawczych uczonych. Należy podkreślić, że badania dotyczyły czasów od dziejów Komisji Edukacji Narodowej aż po XX w., ze szczególnym zwróceniem uwagi na XIX i I poł. XX w. Początkowe publikacje autorów toruńskich z zakresu historii wychowania i myśli pedagogicznej dotyczyły instytucji oświatowych na ziemiach polskich, a także osób zaangażowanych w ich rozwój. Natomiast w kolejnych latach zakres prowadzonych badań uległ rozszerzeniu. Skoncentrowano się na analizie twórców historii myśli pedagogicznej XIX i początków XX w. Podejmowano również badania nad koncepcjami oświatowymi powstałymi w okresie II Rzeczypospolitej, w trakcie II wojny światowej, jak i po jej zakończeniu, uwzględniając relacje między wychowaniem a polityką oraz społeczną myśl edukacyjną. Ponadto toruńscy historycy wychowania prowadzą badania biograficzne oraz analizują polską myśl pedeutologiczną, przypominając nauczycieli zasłużonych dla teorii i praktyki edukacyjnej.