David Hume: czy ekonomia może być nauką?

Abstract

The title of this article refers to one of the best-known essays written by David Hume, That Politics may be reduced to a Science . Hume assumed that politics was a science because it admitted of some general truths, which could not be varied by human beings. He adopted a similar stance, albeit indirectly, in the case of economics, discovering several general truths concerning the origins of wealth, money and international trade. At times, however, he was far from being consistent and this undermined these truths. Consequently, it can be argued that, from his perspective, economics was a science on a theoretical level, but it lost this character at a more practical level. Similar doubts can be raised when it comes to Hume’s role in the history of economic thought. In some respects he was an original thinker, but several of his key concepts resembled to some extent ideas that had been put forward by ‘mercantilists’, especially those ‘mercantilists’ who were active in his native Scotland in the first decade of the 18 th century.

Tytuł artykułu nawiązuje do jednego z najbardziej znanych esejów Davida Hume’a Czy polityka może być nauką? Hume uznał, że polityka jest nauką, ponieważ w jej skład wchodziły „prawdy ogólne” czy też zasady o „uniwersalnym charakterze”, niezależne od działań ludzkich. Podobne stanowisko zajął też, choć nie w bezpośredni sposób, wobec ekonomii, znajdując szereg „zasad uniwersalnych”. Często jednak nie był konsekwentny, wskazując na sytuacje, kiedy reguły te nie funkcjonowały. Ekonomia była dla Hume’a nauką na poziomie teoretycznym, natomiast na poziomie praktycznym traciła tę cechę, stając się zależną od działań ludzkich. Wątpliwości pojawiają się też przy określeniu roli, jaką Hume odegrał w rozwoju ekonomii. Z jednej strony był oryginalnym myślicielem, ale równocześnie duża część jego dorobku wyrastała z mocno krytykowanego przez niego merkantylizmu. Ten związek jest szczególnie widoczny w przypadku autorów piszących o gospodarce na początku XVIII wieku w jego rodzinnej Szkocji.