Fenomen Wielkiego Księstwa Litewskiego – koegzystencja kultur. Przekłady Koranu na język polski

Abstract

Wielkie Księstwo Litewskie jest w dziejach Europy unikalnym przykładem pokojowej koegzystencji wielu narodowości, kultur i religii. Od XIV w. swoje losy związali z ziemiami Księstwa tatarscy osadnicy, reprezentujący typ kultury inkluzywnej – otwartej na zewnętrzne wpływy kulturowe. Pełna asymilacja z chrześcijańskim otoczeniem znalazła wyraz w materialnym i niematerialnym dziedzictwie kulturowym tej grupy etnicznej, do którego należą zarówno obiekty architektoniczne, jak i osobliwa literatura religijna, w tym pierwszy w Europie przekład Koranu na języki słowiańskie. Bezpośrednią implikacją panującej w dawnej Rzeczypospolitej tolerancji kulturowej była również współpraca katolików (filomatów wileńskich) i muzułmanów (Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego) w zakresie tłumaczenia i wydania XIX-wiecznej translacji świętej Księgi islamu.