The aim of this article is to present a critical overview of research methods (so called indexes) used for measuring different parameters of party systems. The starting point for further discussion is the semantic relevance theory developed by G. Sartori. In the next part of the article I will deal with the question whether this qualitative method can be quantified in any way. With this regard, I will analyse such indexes as: the effective number of parties index, the power indexes and the government relevance indexes. The article shows that despite many scholars’ fears, political science has a large set of tools for making precise measurements of empirical data, which may be used for comparison. A theoretical concept of relevance, together with its “qualitative” test, combined with properly selected and configured quantitative techniques, guarantee the effective measurement of relevance also at the ordinal, or even the interval level. Thus, it is legitimate to refer to this approach as an “index method”.
Celem artykułu jest krytyczny przegląd popularnych technik badawczych (tzw. indeksów) wykorzystywanych do pomiaru różnych parametrów systemów partyjnych pod kątem ich użyteczności w badaniu relewancji partii politycznych. Punktem wyjścia dla dalszych rozważań jest nominalna koncepcja relewancji zaproponowana przez G. Sartoriego. W dalszej części podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie czy ta jakościowa metoda może zostać w jakikolwiek sposób skwantyfikowana? W tym kontekście analizie poddane zostaną takie wskaźniki jak: indeks efektywnej liczby partii, indeksy siły i relewancji rządowej. Artykuł wykazuje, że wbrew obawom wielu badaczy, politologia dysponuje rozbudowanym zbiorem narzędzi umożliwiających dokonywanie precyzyjnych i komparatystycznie przydatnych pomiarów danych empirycznych. Teoretyczna koncepcja relewancji, wraz z jej jakościowym „testem”, w połączeniu z odpowiednio dobranymi i skonfigurowanymi technikami ilościowymi gwarantują skuteczny pomiar relewancji również na poziomie porządkowym, a nawet interwałowym. Można zatem podejście to z powodzeniem nazwać „metodą indeksowa”.
