Św. Jakub Apostoł- patron kościołów w diecezji toruńskiej

Abstract

Św. Jakuba Starszego spotykamy w granicach diecezji toruńskiej w 10 przypadkach jako patrona świątyń: 9 świątyń parafialnych, 1 świątynia klasztorna. 1. Wszystkie fundacje kościele oddane pod opiekę św. Jakuba, z jednym wyjątkiem, sięgają średniowiecza. Widać więc wyraźnie, że to właśnie w średniowieczu nadawano wezwania jakubowe, wtedy święty ten cieszył się największą popularnością jako patron. 2. Patronat jakubowy obejmuje prawie wyłącznie świątynie parafialne. Jedynym wyjątkiem jest tu tylko świątynia franciszkańska w Chełmnie. Nie spotykamy więc obiektów sakralnych oddanych pod opiekę św. Jakuba, które pełniły funkcje kościołów filialnych. 3. Patronat jakubowy dotyczył przede wszystkim parafii i środowisk wiejskich. A więc nie tyle duże ośrodki związane z handlem, leżące przy ważnych traktach handlowych i komunikacyjnych, ale miejscowości o zdecydowanie mniejszym znaczeniu związane były z rozwojem kultu św. Jakuba. Może to oznaczać, że za patronatem jakubowym stali przede wszystkim osadnicy przybywający na teren ziemi chełmińskiej i lubawskiej. 4. Nie znamy i zapewne nie poznamy do końca genezy obecności św. Jakuba w przywołanych miejscach. Dlaczego akurat ten święty został wybrany na patrona wskazanych obiektów? Promotorami kultu mogli być zarówno: zakon krzyżacki, jak i biskupi chełmińscy, którzy przecież mieli ostateczny głos w sprawie patronatu nad obiektami sakralnymi. Nie możemy także pominąć i samych osadników, którzy pojawili się na terenie ziemi chełmińskiej i lubawskiej z własnymi, bliskimi sobie świętymi, pośród których mógł być obecny także św. Jakub Większy. 5. Nie bez znaczenia w popularyzowaniu kultu św. Jakuba jako patrona obiektów mogło być to, że na obszarze państwa zakonnego przez długi czas mieliśmy do czynienia z ruchem krucjatowym, czyli z sytuacją podobną jak na Półwyspie Iberyjskim. 6. Z wyjątkiem kościoła w Toruniu, wskazane świątynie jakubowe, nie znalazły się na szlaku Drogi Polskiej (Camino Polaco) wyznaczonym w 2007 roku.