Austriacka szkoła ekonomii jako przyczynowo-realistyczny program badawczy. Studia metodologiczne, 294 s.

Abstract

Przedmiotem tej rozprawy są filozoficzne i metodologiczne podstawy austriackiej szkoły ekonomii. Obszarem prowadzonych badań jest zatem filozofia i metodologia ekonomii. Szczególnymi przedmiotami zainteresowania niniejszej pracy są zagadnienia przyczynowości i realizmu w szkole austriackiej. Uzasadnieniem dla podjęcia tych badań jest fakt, że choć niektórzy współcześni austriacy uważają, że szkoła austriacka prezentuje przyczynowo-realistyczne podejście do ekonomii, to – niestety – poświęcają oni mało uwagi samym koncepcjom przyczynowości i realizmu. W filozofii zagadnienia te stały się z kolei przyczyną długich debat, które zaowocowały bogatą literaturą. Z tego względu zasadniczym celem tych badań jest interpretacja dorobku szkoły austriackiej w świetle zarówno klasycznych, jak i najnowszych filozoficznych teorii przyczynowości i realizmu.

Zgodnie z ogólną tezą tej rozprawy austriacka szkoła ekonomii może być uznawana za realistyczny program badawczy, ponieważ odrzuca ona w swych teoriach nierealistyczne założenia oraz wykazuje spójność z realizmem naukowym i klasycznym realizmem Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. Omawiana tradycja intelektualna przywiązuje również szczególną wagę do związków przyczynowo-skutkowych i jest zasadniczo zainteresowana wyjaśnieniami przyczynowymi. Określanie szkoły austriackiej mianem „przyczynowo-realistycznego podejścia do ekonomii” jest zatem uzasadnione.

Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział „Realizm i antyrealizm w nauce. Klasyfikacja nauk i status ekonomii” przedstawia filozoficzno-naukowy kontekst prowadzonych badań. Drugi rozdział „Metodologia austriackiej szkoły ekonomii” zawiera opis austriackiej metodologii (wraz z kontekstem historycznym), ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień przyczynowości i realizmu. Trzeci rozdział „Epistemologiczne podstawy dualizmu metodologicznego w austriackiej szkole ekonomii” skupia się na związkach austriackiego dualizmu metodologicznego z determinizmem i indeterminizmem. Czwarty rozdział „Wyjaśnienie naukowe i przyczynowość w austriackiej szkole ekonomii” podejmuje problem tego, jakie teorie wyjaśnienia naukowego i przyczynowości odpowiadają szkole austriackiej. Piąty rozdział „Realistyczność założeń w austriackiej szkole ekonomii” zawiera analizę statusu poznawczego przesłanek, na których zbudowana jest austriacka teoria ekonomii. Zakończenie streszcza główne rezultaty badawcze i zawiera odniesienia do celów, problemów i tez tej pracy.